در سخن پزشکان ایران و سرزمین‌های اسلامی، خروج ترشحات فرودآمده از سر از طریق بینی، «زکام» نامیده می‌شود. همین ترشحات اگر از پشت حلق فرو بریزند به بیان حکیمان «نزله» نام می‌گیرند.به عبارت ساده‌تر؛ موادی از سمت مغز به سوی‌ بینی می‌ریزد که تحت عنوان زکام و موادی که از سمت مغز به حلق می‌ریزند به نزله مشهور هستند.

نزله و زکام براساس سبب شناسی حکما، به هشت گونه تقسیم می‌شوند. نکات زیادی در تطبیق‌دهی و تناظر اقسام «زکام و نزله» با بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی یا نازوفارنژیت، سینوزیت و رینیت آلرژیک وجود دارد که در این نوشتار نمی‌گنجد اما صرف‌نظر از جزئیات تخصصی، توجه به یک نکته بسیار ضروری است:اصل بسیار مهم و تعیین‌کننده در درمان همه اقسام هشتگانه زکام و نزله، این است که نخست گرم یا سرد بودن ترشحات از هم افتراق داده شود و براساس این افتراق، رویکرد درمانی درست و سودمند انتخاب شود.درحالی که زکام به سلامت و خروج بیماری از بدن کمک می‌کند. این ترشحات خبر از افزایش تولید مواد مضر در ناحیه سر و دفع آن‌ها توسط سینوس‌ها می‌دهد. مواد دفعی در حالت نزله با قورت دادن مجدداَ به داخل بدن برمی‌گردند و بخشی از آن‌ها را دستگاه گوارش دفع می‌کند اما مقداری هم داخل بدن باقی می‌ماند و بازجذب می‌شود. مواد بازجذبی نیز براساس نوع و کیفیت‌شان می‌توانند آسیب‌زننده باشند و باعث بروز انواع و اقسام بیماری‌ها شوند.از عوارض نزله و خلط پشت حلق از نظر حکیم ارزانی از حکمای بزرگ طب سنتی ایران می‌تواند امراض چشم، گوش، درد معده، گرسنگی مفرط، اسهال، زخم گوارشی، عفونت ریه، ورم روده یا قولنج یا کولیت التهابی باشد.نزله که از حلق فرو می‌ریزد به هر اندامی که می‌رسد بیماری ایجاد می‌کند, برحسب مقدار و غلظت ماده می‌تواند شقیقه (میگرن)، سرگیجه، صرع و مالیخولیا،بیماری‌های مفاصل و… را ایجاد کند و باید رأس توجه درمانگر طب سنتی قرار گیرد.